کوه سهند یکی از بزرگ‌ترین و مهم‌ترین برجستگی‌های آذربایجان و از معروف‌ترین کوه‌های آتشفشانی ایران است که در جنوب شهر تبریز و جنوب شرقی اوجان «بستان‌آباد» و شمال شهر مراغه در مرکز استان آذربایجان شرقی است. برای کسب اطلاعات در مورد یکی از مهم‌ترین، زیباترین و خاص‌ترین کوه‌های ایران، کوه سهند در این مقاله همراهمان باشید.

معرفی کوه سهند مراغه - شهرکمپ
معرفی کوه سهند مراغه – شهرکمپ

چرا  کوه سهند عروس کوه‌ های ایران نام دارد؟

رشته کوه سهند با وجود ارتفاع بسیار، همواره پوشیده از مراتع و چمن‌زارهای فراوان است و این را در ذهن تداعی می‌کند که گویی کوه، لباسی سبز با گل‌های رنگارنگ به تن کرده است. به خصوص در تابستان ملایم و مطلوب این رشته کوه، شاهد رشد انبوهی از گیاهان و گلزارها هستیم به همین دلیل سهند را عروس کوه‌های ایران می‌دانند. همچنین این رشته کوه به خاطر پوشش گیاهی و گونه های جانوری بخصوص، یکی از مهمترین مناطق حفاظت شده ایران است.

کوه سهند کجاست؟

رشته کوه سهند که به عروس کوه‌های ایران معروف است، از مشهورترین کوه‌های آتشفشانی چینه‌ای یا ترکیبی خاموش ایران به‌شمار می‌رود که در ۵۰ کیلومتری تبریز واقع شده است، از مجموع 17 قله این رشته کوه، 8 قله سهند به طور کامل از شهر تبریز دیده می‌شوند.

کوه سهند به دلیل وسعت بسیار زیادی که دارد، می‌توان از چند شهر خود را به آن برسانید، بنابراین اگر سوال کردید که کوه سهند کجاست و 2 یا 3 مسیر به شما پیشنهاد شد، تعجب نکنید، از هر مسیری که پیش رو بگیرید، به رشته کوه و قله سهند می‌رسید. چند راه برای رسیدن به رشته کوه سهند پیش‌رو داریم:

از راه بستان آباد: ۵۴ کیلومتری غرب بستان آباد

از راه تبریز: ۵۰ کیلومتری جنوب تبریز

از راه مراغه: ۴۰ کیلومتری شمال مراه مراغه. این راه که از قئرخ بولاق شروع می‌شود، یکی از ساده‌ترین و بهترین راه‌های رسیدن به قله سهند است، بخصوص اگر قصد کوهنوردی دارید.

رودخانه‌های کوه سهند

  • رودهایی که از سهند سرچشمه می‌گیرند به آبگیرهای دو حوضهٔ دریاچهٔ ارومیه و دریای خزر می‌ریزند. مهم‌ترین رودخانه‌های جاری از کوه سهند عبارت‌اند از:
  • اوجان چایی (رودخانه اوجان یا بستان آباد)
  • سیداوا چایی (رودخانه سعیدآباد)
  • صوفی چایی (صافی رود مراغه)
  • لیوان چایی (رودخانه لیقوان)
  • زینجانا چایی (رودخانه زین جناب)
  • اوسکو چایی (رودخانه اسکو)
  • توفارقان چایی (رودخانه آذرشهر یا دهخوارقان)
  • قالا چایی (قلعه رود عجب شیر)
  • موردی چایی (رودخانه مردق)
  • لیلان چایی (رودخانه لیلان)
  • قرانقو چایی (رودخانه قرانقو)
معرفی کوه سهند مراغه - شهرکمپ
معرفی کوه سهند مراغه – شهرکمپ

فعالیت های ورزشی و تفریحی کوه سهند

این کوه پذیرای کوهنوردان در فصل‌های بهار و تابستان است. پیست اسکی سهند در مسیر تبریز به بستان‌آباد و بعد از گذشتن از روستاهای سعیدآباد، ایرانق، متنق و ثمرخزان در طول فصل زمستان فعّال است.

پیست اسکی کوه سهند

یکی از دیدنی های سهند، پیست اسکی سهند است. این پیست که در جنوب شرقی تبریز قرار دارد در فصل زمستان پذیرای علاقه مندان به ورزش اسکی است. برف در این منطقه گاهی تا ۴ متر هم می نشیند و فضا را کاملا برای یک اسکی هیجان انگیز فراهم می کند. در این مجموعه دو بالابر وجود دارد که ۱۲۰۰ متر طول دارند و بازدید کنندگان را به بالای کوه می برند. برف در این منطقه تقریبا شش ماه باقی می ماند. در فاصله ۵ کیلومتری این مجموعه یک مرکز تفریحی قرار دارد که ویلاهای کوهستانی اجاره می دهد و می توانید در آن جا استراحت و اقامت کنید.

معرفی کوه سهند مراغه - شهرکمپ
معرفی کوه سهند مراغه – شهرکمپ

پوشش گیاهی کوه سهند

در منطقه حفاظت شده سهند 156 گونه گیاهی شناسایی شده که 26 گونه آن اندمیک می باشند. تیپ گیاهان ارتفاعات شامل:گون، سیاه گون، کلاه میرحسن، تیپ گیاهان واحد تپه ای شامل گون، قانقال، فرفیون در دامنه های شمال شرقی منطقه که معمولا به عنوان زیستگاه زمستانی مورد استفاده قوچ و میش قرار می گیرد، پراکنده می باشد. سرمای زیاد در طول مدت زمستان و برف زیاد در این کوه مانع رشد درختان و درختچه ها شده ولی تیره های مختلف گیاهی که همگی به صورت علفی پایا و یک ساله هستند ، در مراتع و چمن زارهای سهند به وفور یافت می شود.

معرفی کوه سهند مراغه - شهرکمپ
شهرکمپ

دامداری در کوه سهند

کوه سهند با 130 هزار هکتار مراتع ییلاقی علاوه بر سرسبزی دارای گونه های گیاهی خوش خوراک مثل شبدر و یونجه بوده و دامنه های آن مرتع و چراگاه بسیار مناسبی برای دام های دامداران، ایلات و عشایر منطقه است. دامداران منطقه و عشایر استان های آذربایجان شرقی و غربی هر سال برای ییلاق گذرانی و تعلیف دام به دامنه های کوه سهند کوچ می کنند.

چشمه های کوه سهند

وجود چشمه های متعدد در قله و دامنه های آن که مشهورترین آنها قرخ بلاغ، گوموش بلاغی، پری و گوران بلاغی است، طراوت و لطافت را به مراغه ارمغان داده و موجب سیرابی درختان، باغات و مراتع این شهرستان می شود.

عسل کوه سهند

دامنه های این کوه به علت داشتن گونه های مختلف  گل،بهترین محل جهت تولید عسل بوده و عسل تولید شده در این منطقه از نظر خواص دارویی و طعم بی نظیرش از شهرت ویژه ای برخوردار است. بهترین زمان برای خرید عسل ناب سهند فصل بهار و تابستان بوده که بهتر است مستقیما از خود تولیدکننده خرید نمود.

معرفی کوه سهند مراغه - شهرکمپ
شهرکمپ

بهترین مسیر کوه سهند و جام

قله سهند و جام دوقله ای که دست در گردن هم دارند،با سرهای بر افراشته: برای رسیدن به این قله ها، پس از رسیدن به شهرستان مراغه، یکی از شهر های استان آذربایجان شرقی با حرکت از حوالی راه آهن بطرف هشترود،که با عبور از روستاهای داش آتان، مردق، سرگیزه، میمونق به کورده دِه می رسیم، جاده آسفالته تا کورده دِه ادامه می یابد، که در دو طرف این جاده باغ‌های گردو، سیب، گیلاس دیده می‌شود و کل مسیر دارای آب و هوای ناب بهشتی است.

وسایل مورد نیاز صعود به قله کوه سهند

برای صعود به قله کوه سهند، باید لوازم زیر را در نظر بگیرید:

  • کفش مناسب کوهنوردی: یک جفت کفش کوهنوردی یا کفش های مناسب برف استفاده کنید.
  • لباس مناسب: لباس های چسبان و راحت که بتوانید با آنها به راحتی حرکت کنید، را انتخاب کنید. لباس های ضدآب نیز توصیه می شود.
  • جوراب: جوراب‌ های مناسبی که پاها را گرم نگه دارند و از تعریق زیادی جلوگیری کنند استفاده کنید.
  • کوله پشتی: یک کوله پشتی مناسب برای نگهداری لوازم شما و حمل آنها را انتخاب کنید.
  • کلاه و عینک آفتابی: برای محافظت از سر و چشم ها در برابر نور خورشید و تابش UV، از یک کلاه و عینک آفتابی استفاده کنید.
  • لوازم اضطراری: همواره لوازم اضطراری مانند کاغذ نقشه، ظرف غذا قطعات قابل تعویض و لوازم مانند چکش برف و چاقوی چنگالی را با خود نیاز دارید.
  • آب و نوشیدنی: حتماً بطری های آب جلوی کوه، برای هیدراسیون به اضافه نوشیدنی های بسته بندی شده، برای تأمین نیاز خود را با خود داشته باشید.
  • خوراکی ها: نیازمندی های خوراکی ساده کوهنوردی نیز از جمله چیزهایی مانند خشک‌بار، شکلات و میوه را با خود داشته باشید.
  • اسکارف یا دستمال سر کوهنوردی: دستمال سر کوهنوردی می‌تواند به عنوان یک لایه اضافی حفاظتی برای گرد و غبار و یا برف در دور گردن شما عمل کند. همچنین می‌تواند به عنوان حفاظت در برابر باد و سرما نیز مفید باشد.
  • کپسول و سرشعله: کپسول یا سرشعله ممکن است در شرایط اضطراری برای حفظ گرما و ارتباط با گروه همراه مفید باشد. همچنین، مطمئن شوید که به اندازه کافی باتری یا سوخت برای سرشعله خود دارید.
  • چراغ قوه و چراغ پیشانی: چراغ قوه برای استفاده در شب یا در محیط‌های تاریک و چراغ پیشانی برای افرادی که نیاز به دسترسی آزاد به دست‌های خود دارند، مهم هستند. مطمئن شوید که با خود یک باتری یدکی نیز داشته باشید.
  • باتوم کوهنوردی: باتوم کوهنوردی برای صعود در سطوح مانند یخ یا سنگ ناهموار کمک کننده است. همچنین، برای ایمنی خود، یاد بگیرید چگونه از آن استفاده کنید.
  • چادر و زیر انداز: در صورت نیاز به اقامت در ارتفاعات بالا، یک چادر سبک و زیر انداز مورد نیاز خواهند بود. این لوازم به شما کمک می‌کنند تا در شرایط آب و هوایی سخت تر، بهترین اقامت را داشته باشید.
  • کیت کمک های اولیه:  یک کیت کمک های اولیه شامل آچار، باند چسب، داروهای ضد حساسیت، ضد حساسیت، ضد درد و موارد اساسی دیگر از اهمیت بالایی برخوردار است. اطمینان حاصل کنید که همیشه این کیت را با خود دارید.

توصیه می‌شود که همیشه قبل از هر سفر کوهنوردی، با محلی که قصد صعود دارید، تماس بگیرید تا اطلاعات اخیر و شرایط فعلی را بدست آورید و لوازم مورد نیاز خود را به تناسب با این شرایط انتخاب کنید.